اضطراب چیست ؟
وقتی فشارهای زندگی روزانه بر شخص به حدی رسیدند که او دیگر نتواند تعارض های درونی و بیرونی خود را حل کند مضطرب می شود .
اضطراب : هیجان ناخوشایندی است که با اصطلاحاتی مانند نگرانی ـ دلشوره ـ وحشت و ترس بیان می شود . و همة ما آدمیان درجاتی از آن را گاه تجربه می کنیم زیر بنا و عامل اساسی انواع اختلالات رفتاری در آدمی تشویش و اضطراب است
اضطراب عبارت است از پاسخی عاطفی و فیزیولوژیکی به احساس خطر همه جانبة درونی است . که به سادگی کنار نمی رود . اضطراب عمدتاً اختلال افراد جوان است . که شروع آن معمولاً در اواسط دهة سوّم عمر است . شخص مضطرب تنش و ترس شدید و مداوم دارد او دچار احساس مستمر و مبهم و کلی و نامشخص است . که خود نیز از منبع و علت آن خبر ندارد .
فرق ترس با اضطراب چیست ؟
اضطراب نوروتیک نوعی اغراق در حالت نگرانی معمولی است . همانطوری که افسردگی از نظر کمیت ، با حالت غم معمولی متفاوت است . اضطراب نوروتیک در مقایسه با ترس های سالم ترسی است غیر واقعی و غیر منطقی از این جهت که یا احساس خطر از وجود عامل عینی بی اساس است و یا اینکه واکنش فرد نسبت به مسئله ای که خطر بسیار کمی دارد .
بی اندازه شدید است . در افراد سالم وقتی عامل خطر بر طرف شود واکنش اضطراب یا ترس نیز برطرف می گردد و یا به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش می یابد ، اما شخص مضطرب مقدار اضطراب در اثر تغییر عامل محیط تفاوت زیادی نمی کند . شخص نوروتیک سعی می کند که از عوامل و شرایط اضطراب دوری گزیند .
در ترس علت و یا انگیزه ظاهری و یا باطنی مسأله پیداست و آدمی
می داند از چه چیز می ترسد ، در حالیکه در اضطراب انگیزه ها روشن و ظاهری نیست و اغلب صورت ابهام دارد .
نظریه های اضطراب
الف : اضطراب به عنوان یک تعارض ناهوشیاری
فروید اضطراب روان رنجور را نتیجة یک تعارض ناهوشیاری دانسته که بین تکانه های نهاد « عمدتاً تکانه های جنسی و پرخاشگری » و
محدودیت هایی که خود و فرا خود اعمال می کنند ایجاد می شود . از آنجا که بسیاری از تکانه های نهاد با ارزشهای اجتماعی یا شخصی در تضاد هستند آدمی را دستخوش تهدید می کنند .
فروید سه نوع اضطراب را از یکدیگر متمایز می سازد .
الف : اضطراب واقعیت
ب : اضطراب اخلاقی
ج : اضطراب روان رنجوری
که در هر سه اضطراب خود به وسیلة نیروهای درونی یا بیرونی تهدید به اضمحلال می شود . این سه نوع فقط از نظر منبع اضطراب با یکدیگر فرق می کنند یعنی دنیای واقعی خود یا جهان ناهوشیار یا امر و نهی والدین « برای اطلاع بیشتر به کتاب نظریه های مشاوره خانم دکتر خدیجه آرین مراجعه شود .
ب : اضطراب به عنوان پاسخ آموخته شده .
در نظریه یادگیری اجتماعی به جای تعارض های درونی ، شیوه هایی درمدار توجه قرار می گیرد که طی آن ، اضطراب از راه یادگیری با برخی موقعیت ها مرتبط می شود . گاه ترس هایی که در دوران کودکی یاد گرفته شده به دشواری خاموش میشود. برای نمونه هر گاه نخستین واکنش کودک به صورت کناره گیری یا فرار از موقعیت اضطراب زا باشد ، در آن صورت ممکن است کودک نتواند دریابد که چه وقت آن موقعیت خالی از خطر است . یک بزرگسال نیز ممکن است از موقعیت هایی که در دوران کودکی برایش اضطراب زا بوده اند همچنان اجتناب کند زیرا هیچگاه به ارزیابی دوبارة تهدید مزبور نمی پردازد یا در پی راه و روشی برای کنار آمدن با آن نیست .
ج : اضطراب در معنای نداشتن کنترل
در سومین دیدگاه گفته می شود هنگامی اضطراب دست می دهد که آدمی با موقعیتی رو به رو شود که کنترلی بر آن ندارد . ممکن است با موقعیت تازه ایی رو به رو گردیم و مجبور شویم آن را با دیدی که از دنیای خودمان داریم در هم آمیخته و سازمان دهیم . یا چنانکه در مورد بسیاری از تجربه های ما پیش می آید ممکن است در موقعیت مبهمی قرار گیریم و مجبور شویم آن را در تصویری که از جهان داریم بگنجانیم . در غالب نظریه های اضطراب ، کنترل ناپذیر بودن آنچه روی می دهد و احساس درماندگی در برابر آن هسته و مدار نظریه است . مثلاً طبق نظریه روانکاوی ، اضطراب هنگامی ایجاد می شود که تکانه های کنترل ناپذیری خود را به خطر
می اندازند مطابق نظریه یادگیری اجتماعی ، هنگامی آدمیان مضطرب
می شوند که با محرک درد آوری رو به رو می شوند که فقط از راه اجتناب می توان آن را کنترل کرد . پس درجه و شدت اضطراب که در موقعیتهای فشار زا احساس می شود . تا حدود زیادی بستگی به این دارد که از نظر شخص آن موقعیت تا چه حد در کنترل و اختیار وی است .
علایم و جلوه های اضطراب چیست ؟
شخص مبتلا به نوروز اضطراب ، تنش و ترس شدید دارد . فرد دچار احساس مستمر و مبهم و اضطرابی کلی و نامشخص است که خود نیز از منبع و علت آن خبر ندارد . قبل از 5 تا 6 سالگی معمولاً اضطراب با گریه و فریاد و گاه با لرزش و برافروختگی شدید یا رنگ پریدگی چهره مشخص می شود . فرد مضطرب شدیداً احساس عدم اعتماد به نفس می کند و حتی در مسائل بسیار کوچک نیز از قوا و کارآیی خود مطمئن نیست او احساس می کند که قدرت تمرکز روی مسائل را ندارد . و حتی افکار و اعمالش متعلق به خودش نیستند ، این حالت به قدری شدید است که احساس می کند شخصیتش با سابق فرق کرده و دیگر او آن شخص قبلی نیست . شروع واکنش نوروز اضطراب ممکن است ناگهانی و یا تدریجی باشد . در هر دو صورت حالت مزمن دارد . و این حالت اضطرابی با حمله های اضطرابی تشدید می شود . این حمله ها ناگهان شروع می شود . به اوج می رسد و پس از سپری شدن چند دقیقه با سرعت فروکش می کند در بحث از اختلال های اضطرابی باید به این چند نکته توجه داشته باشیم که :
اختلالات اضطراب ، ناگهانی ظاهر نمی شود بلکه به تدریج و در طول زمان پیدا می شوند وبه عقیده بعضی از متخصصان ، روان نژندی های اضطراب در کودکی پی ریزی می شوند .
وقتی اضطراب بر همة جنبه های عملکرد روزانة فرد ، مسلط شود . گویند او دارای اختلال اضطراب تعمیم یافته یا همه جانبه است . که در این حال مدام حالت تنش دارد . علایم ترس ، دلشورگی یا اختلال عضوی درونی تنش عضلانی و ناتوانی تمرکز در او دیده می شود . ولی برای این نوع اضطراب هیچ دلیل آشکاری در محیط خارج دیده نمی شود .
اشخاصی که از اضطراب مزمن رنج می برند گاهی به حملات وحشت و هراس دچار می شوند و غالباً این حالت وقتی رخ می دهد که شخص مبتلا نمی تواند با فشارهای زندگی مواجه شود . شخص ممکن است از تپش قلب – لرزش دستها و لبها –اشکال در تنفس و تعرق زیاد – خستگی بی حساب – خود خوری – تشنجات جسمی – عدم احساس گرسنگی و تشنگی – بهانه جویی برای ترس احساس نیاز فوق العاده به امور جنسی خودداری از انجام وظیفه احساس وجود اجبار و کراهت شکایت کند . همراه با این علایم شخص احساس آشفتگی می کند و دلش از حادثه ناگواری خبر می دهد . و گاه احساس می کند بزودی خواهد مرد ولی راجع به علت وقوع این مرگ و یا چگونگی این حادثه ناگوار هیچگونه عقیده ایی نمی تواند ابراز کند . و هنگامی که بر شدت تشویش وی افزوده می شود . شخص ممکن است مبادرت به بازکردن و یا پاره کردن یقه یا لباس خود نماید . و قادر به سر پا ایستادن نباشد . و از اطرافیان تقاضای کمک و فراخواندن پزشک کند . این حمله ها ممکن است در روز اتفاق افتد ویا درشب شخص آشفته و سراسیمه از خواب بیدار شود . فرد مضطرب ممکن است در خواب ببیند که از مکانهای مرتفع به زمین افتاده ویا مورد اصابت گلوله قرار گرفته و یا در دام راهزنان افتاده و پاهایش قدرت فرار کردن را ندارد . فرد مضطرب گاهی ممکن است پرخوری کند . و از شدت نگرانی تن به غذا دهد . و از این طرق خود را آرامش ببخشد . ولی این پرخوری مورد نیاز او نیست . کشش درونی فوق العاده این افراد سبب واکنش های افراطی در مقابل محرکهای ناگهانی و غیر منتظره مانند نور یا صدا می گردد . گرفتگی و درد عضلات و گردن و شانه ، اسهال مزمن و تکرر ادرار- اشکال در هضم غذا و کم خوابی از دیگر علایم اضطراب در فرد است .
منشأ و علل اضطراب و انگیزه های آن
اضطراب در افراد بخصوص نوجوانان ممکن است علل مختلفی داشته باشد . گاهی اضطراب ناشی از رفتار غلط والدین و در اثر شکست های مکرری است که برای فرد پیش آمده و در اثر سرزنش و تحقیری که فرد شده است چنین اضطرابی رامی توان اضطراب یاد گرفته شده یا مشروط نامید ممکن است که اضطراب نوجوان در اثر برداشت غلط و تعبیر و تفسیر های نادرست باشد . که او از خود کرده است مثلاً پیوسته تصور می کند که حادثه ناگواری برای او در شرف اتفاق افتادن است . یا چرا مورد توجه دیگران قرار نمی گیرد . و یا معیار و میزانی که نمی توان به آن دست یافت برای خود قرارداده است . گاهی اضطراب نوجوانان ناشی از تصمیم گیری هایی است که باید در مورد تحصیل – شغل و همسر گزینی اتخاذ نماید . در مجموع می توان موقعیت های مولد فشار را که سبب تسریع بروز واکنش می شوند به شرح زیر تقسیم نمود
تعداد صفحات : 19
فرمت فایل : word ( قابل ویرایش ) میباشد.
توجه : این فایل با بهترین کیفیت قابل پرینت میباشد.
