فرمت فایل : word ( قابل ویرایش ) میباشد.
تعداد صفحات : 200
این تحقیق به منظور تعیین و بررسی وضعیت شهر الکترونیک در همدان و یافتن راهکارهای اجرایی شدن آن و تعیین اثرات پیاده‌سازی شهر الکترونیک بر مدیریت شهر انجام گرفته است. به همین منظور، وضعیت شهر الکترونیک همدان از چهار منظر زیرساخت تکنولوژیک، زیرساخت فرهنگی و اجتماعی، بودجه و منابع مالی و نهایتاً زیرساخت نیروی انسانی متخصص مورد بررسی قرار گرفته است. در حوزه زیرساخت فرهنگی و اجتماعی اقدام به طراحی پرسشنامه و توزیع آن بین شهروندان همدانی شده و در سه حوزه دیگر از آمارهای موجود استفاده گردیده است. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی استفاده شده و حجم نمونه آماری 250 نفر بوده است. پس از شناخت وضع موجود، راهکارهای تحقق شهر الکترونیک بررسی شده و اثرات پیاده‌سازی شهر الکترونیک بر مدیریت شهری بیان شده است. نهایتاً پس از بررسی‌های انجام گرفته مشخص گردید، در حوزه زیرساخت فرهنگی و نیروی انسانی، وضعیت نسبتاً خوبی در مقایسه با کشورهای پیشرو در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود دارد اما در حوزه زیرساخت و همچنین از نظر میزان بودجه تخصیصی برای فناوری اطلاعات و ارتباطات، تفاوت فاحشی با کشورهای پیشرو وجود دارد.
ادامه مطلب :
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق. 6
بیان مسأله. 7
پیشینه تحقیق. 9
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق. 11
سؤالات تحقیق. 12
اهداف تحقیق. 12
تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح. 13
قلمرو موضوعی. 13
قلمرو مکانی. 14
روش نمونه‌گیری. 14
فصل دوم: چارچوب نظری و پیشینه تحقیق. 15
2-1- مقدمه. 16
2-2- مدیریت شهری. 16
2-2-1- مفهوم مدیریت شهری. 17
2-2-2- وظایف مدیریت شهری. 21
2-3- ساختار مدیریت شهری در ایران. 23
2-3-1- سطح کلان مدیریت شهری در ایران. 24
2-3-2- سطح منطقهای مدیریت شهری. 26
2-3-3- سطح محلی مدیریت شهری. 26
2-4- جامعه اطلاعاتی. 28
2-5- دولت الکترونیک. 30
2-5-1- تعریف دولت الکترونیک. 30
2-5-2- سازمان الکترونیکی و دولت الکترونیکی. 32
2-5-3- اهداف دولت الکترونیک. 33
2-5-4- ارکان دولت الکترونیک. 35
2-5-6- کسب و کار الکترونیک. 39
2-6- شهر الکترونیک. 41
2-6-1- مفهوم شهر الکترونیک. 41
2-6-2- زندگی الکترونیک. 43
2-6-3- شهروند الکترونیک. 43
2-6-4- شهرداری الکترونیکی. 45
2-6-5- مدل تعاملی شهر، شهروند، دولت و شهرداری الکترونیک. 45
2-7- شاخصهای ارزیابی شهر الکترونیک (آمادگی الکترونیکی). 45
2-8- زیرساخت الکترونیک. 54
2-9- شهر الکترونیک در خدمت مدیریت شهری. 56
2-9-1- سرویس ردیابی با GPS. 61
2-9-2- سیستم اطلاعات جغرافیایی. 62
2-9-3- سیستم حمل و نقل هوشمند. 64
2-9-4- سیستمهای پرداخت الکترونیکی. 65
2-10- وضعیت ایران در مقایسه با شاخصهای بینالمللی. 66
2-11- بررسی برترین شهرهای الکترونیک دنیا. 69
2-12- شهرهای الکترونیک در ایران. 72
2-13- وضعیت شهر الکترونیک در شهر همدان. 75
2-14- نتیجه‌گیری و تحلیل. 78
2-14-1- تحلیل وضعیت مدیریت شهری. 79
2-14-2- تحلیل وضعیت شهر الکترونیک. 80
2-15- مدل تحلیل: تعامل بین کنشگران اصلی مدیریت شهر در شهر الکترونیک 81
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش. 84
3-1- مقدمه. 85
3-2- روش تحقیق. 86
3-3- منابع گردآوری داده‌ها. 87
3-4- روایی و پایایی پرسشنامه. 89
3-5- جامعه آماری. 90
3-6- روش نمونه‌گیری. 91
3-7- تعیین حجم نمونه. 92
3-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها92
فصل چهارم: یافتههای تحقیق. 94
4-1- مقدمه. 95
4-2- سوال فرعی اول. 96
5-2-1- توصیف مشاهدات. 96
4-2-2- تحلیل بخش اول پرسشنامه. 98
4-2-3- تحلیل بخش دوم پرسشنامه. 102
4-4- سؤال فرعی دوم. 104
4-5- سؤال فرعی سوم. 107
4-6- سؤال فرعی چهارم. 113
4-7- سؤال فرعی پنجم. 115
4-8- سؤال اصلی. 115
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهاد. 120
5-1- نتایج تحقیق. 121
5-2- پیشنهادات. 123
5-3- پیشنهاد به محققان آینده. 125
منابع. 126
پیوست‌ها. 130
پیوست یک: بیانیه اصول اجلاس اول جامعه اطلاعاتی. 130
پیوست دو: طرح کاری اجلاس اول جامعه اطلاعاتی. 145
پیوست سوم: پرسشنامه. 170
پیوست چهارم: راهنمای مدل CID برای محاسبه آمادگی الکترونیکی.. 174
فهرست اشکال
شکل 1. شکل 1: سطوح مدیریت شهری در ایران. 24
شکل 2. شکل 2: ساختار مدیریت شهری در ایران. 27
شکل 3. شکل 3: مدل مفهومی دولت الکترونیک. 32
شکل 4. شکل 4: مدل مفهومی کسب و کار الکترونیکی. 41
شکل 5. شکل 5: زندگی الکترونیکی و بسترهای مورد نیاز برای ایجاد آن. 43
شکل 6. شکل 6: شهروند الکترونیکی. 44
شکل 7. شکل 7: نمودار ارتباطات بین دولت، شهر، شهرداری الکترونیکی با شهروند الکترونیک 46
شکل 8. شکل 8: مدل مفهومی ارتباطی زیرساخت الکترونیک با سایر اجزای شهر. 54
شکل 9. شکل 9: مدل مفهومی ارتباط زیرساخت، خدمات و شهر الکترونیکی. 55
شکل 10. شکل 10: بسترهای مهم زیرساخت الکترونیک. 56
شکل 11. شکل 11: نمایی از پورتال شهر الکترونیک کیش. 73
شکل 12. شکل 12: نمایی از پورتال شهر الکترونیک مشهد. 74
شکل 13. شکل 13: نمایی از پورتال شهر الکترونیک همدان. 76
شکل 14. شکل 14: تعامل بین کنشگران اصلی مدیریت شهر در شهر الکترونیک. 82
شکل 15. شکل 15: مدل تحقیق. 83
شکل 16. شکل 16: پراکندگی سنی افراد نمونه آماری. 98
شکل 17. شکل 17: درصد مالکیت شخصی کامپیوتر. 99
شکل 18. شکل 18: میزان آشنایی شهروندان با کامپیوتر. 99
شکل 19. شکل 19: میزان شرکت شهروندان در دوره‌های آموزشی ICT. 100
شکل 20. شکل 20: مقایسه روشهای دریافت آموزش ICT در بین شهروندان (درصد).. 100
شکل 21. شکل 21: مقایسه مکانهای استفاده شهروندان از اینترنت. 101
شکل 22. شکل 22: میزان تمایل شهروندان به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی شهری 102
شکل 23. شکل 23: میزان اعتماد شهروندان به فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی. 102
شکل 24. شکل 24: سرانه فناوری اطلاعات و ارتباطات، ایران و سایر کشورها. 106
شکل 25. شکل 25: نمودار مقایسه‌ای زیرساخت تکنولوژیکی ICT همدان، ایران و سایر کشورها 110
شکل 26. شکل 26: نمودار مقایسه‌ای شاخص زیرساخت تکنولوژیکی ICT ایران و سایر کشورها، گزارش اکونومیست. 112
شکل 27. شکل 27: نمودار مقایسه‌ای شاخص سرمایه انسانی ایران و سایر کشورها. 114
فهرست جداول
شکل 28. جدول 1: مقایسه مدلهای مختلف سنجش آمادگی الکترونیک. 48
شکل 29. جدول 2: مؤلفه‌ها و شاخصهای بکار گرفته شده در مدل CID.. 49
شکل 30. جدول 3: ویژگیهای فضاهای شهری و فضاهای الکترونیکی. 56
شکل 31. جدول 4: شاخص آمادگی دولت الکترونیک: 25 کشور برتر دنیا و ایران. 66
شکل 32. جدول 5 : شاخص آمادگی دولت الکترونیک ایران در سالهای 2005 و 2008. 67
شکل 33. جدول 6: رتبهبندی کشورها بر اساس شاخص آمادگی الکترونیکی موسسه اکونومیست. 67
شکل 34. جدول 7: جایگاه ایران بر اساس شاخص آمادگی الکترونیکی طی سه سال گذشته. 68
شکل 35. جدول 8: برترین شهرهای الکترونیک دنیا در سال 2007. 70
شکل 36. جدول 9: برترین شهرهای الکترونیک دنیا طی سالهای 2003 تا 2007. 71
شکل 37. جدول 10: وضعیت شهر تهران بر مبنای شاخصهای ارزیابی شهرهای برتر دنیا. 72
شکل 38. جدول 11: وضعیت شاخصهای عمومی (ارزیابی زندگی الکترونیکی). 77
شکل 39. جدول 12: وضعیت شاخصهای زیرساخت‌های کسب و کار الکترونیکی (سازمان الکترونیکی) 77
شکل 40. جدول 13: وضعیت شاخصهای دولت الکترونیکی. 78
شکل 41. جدول 14: توزیع فراوانی انتخاب گزینهها توسط شهروندان. 96
شکل 42. جدول 15: سرانه بودجه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای منتخب و مقایسه با ایران 105
شکل 43. جدول 20: مقادیر بیشینه و کمینه زیرساخت فناوری اطلاعات در کشورهای دنیا در مقایسه با شهر همدان. 108
شکل 44. جدول 17: شاخصهای زیرساخت تکنولوژیک فناوری اطلاعات و ارتباطات در شهر همدان 109
شکل 45. جدول 18: وضعیت زیرساخت تکنولوژیک فناوری اطلاعات و ارتباطات، همدان، ایران و سایر کشورها. 109
شکل 46. جدول 19: وضعیت زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای منتخب و مقایسه با ایران. 111
شکل 47. جدول 20: وضعیت شاخص سرمایه انسانیدر کشورهای منتخب و مقایسه با ایران. 113
فصل اول:
کلیات تحقیق
فصل اول: کلیات تحقیق
بیان مسأله
اطلاعات و اطلاع‌رسانی، مهمترین ابزار استراتژیک برای مدیریت و اداره صحیح همه واحدهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی محسوب می‌گردد. در این راستا شهرها با توجه به عمق وظایف و پیچیدگی روابط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عصر تعاملی حاضر، از اهمیتی دو چندان برخوردارند. به دلیل اهمیت اطلاعات در فرایند تصمیم‌گیری، فناوری اطلاعات در جهان با سرعت چشمگیری در حال توسعه است و تمامی فعالیت‌های روزمره بشر را تحت تأثیر قرار داده است. در حوزه شهری، شهرها و شهرداریهای الکترونیکی یکی پس از دیگری در حال ظهور هستند و در آینده‌ای نزدیک ارایه خدمات شهری را کاملاْ دگرگون می‌کنند. شهرها و دولتهای الکترونیک دستاوردهای بشر عصر حاضر، حاصل انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند. شهرها و دولتهای الکترونیک که در کشور ما به عنوان مقولههای نسبتاً جدیدی شناخته میشوند، چندین سال است که در بسیاری از شهرها و کشورهای دنیا به تحقق پیوستهاند. امروزه دانشمندان و متخصصین، روی آوردن به شهرها و دولتهای الکترونیک را گریزناپذیر میدانند. شهرهای ایران نیز در این میان مستثنی نیستند. با توجه به این موضوع، مقوله مهم و حیاتی، نحوه روی آوردن ما به این شهرهاست. اگر قدری به عقب برگردیم و تجارب پیاده‌سازی شهر الکترونیک در کشور را بررسی کنیم خواهیم یافت که تجارب پیشین، تجارب موفقیتآمیزی نبودهاند. شهرهای الکترونیک کیش و مشهد به عنوان اولین تجارب شهر الکترونیک در کشور، تا کنون به بهرهبرداری و استفاده عملیاتی نرسیدهاند.
در همین راستا سازمان آمار و فناوری اطلاعات شهرداری همدان چندی است که مسئولیت پیاده‌سازی شهر الکترونیک در شهر همدان را بر عهده گرفته است. لذا با توجه به مطرح شدن موضوع پیاده‌سازی شهر الکترونیک در شهر همدان و با توجه به تجارب ناموفق پیشین در کشور، به نظر میرسد پیاده‌سازی موفق این پروژه در شهر همدان نیازمند تأمل و تعمق بیشتری است. انجام مطالعات امکانسنجی پیاده‌سازی شهر الکترونیک یکی از فعالیتهایی است که تعیین می‌کند آیا با توجه به شرایط فعلی شهر، امکان تحقق شهر الکترونیک وجود دارد یا نه. در واقع بهتر اینست تا با درس گرفتن از تجارب ناموفق گذشته، مبالغ هنگفتی از سرمایههای کشور صرف بیتجربگی و به آزمون و خطا گرفتن پروژهها نشود. با توجه به همین موضوع در این پروژه سعی خواهیم کرد تا امکان پیاده‌سازی شهر الکترونیک همدان از جنبههای مختلف بررسی گشته و نهایتاً راهکارهای عملی برای پیاده‌سازی پروژه در شهر همدان ارائه گردد. در این راه از تجارب شهرهای الکترونیک موفق در کشورهای مختلف دنیا نیز کمک گرفته خواهد شد.
پس از بررسی امکان تحقق شهر الکترونیک در شهر همدان، خواهیم کوشید تا اثرات پیاده‌سازی شهر الکترونیک را بر ارائه خدمات مختلف شهری- با تکیه بر خدمات شهرداری- بررسی کنیم. همواره یکی از مشکلات اصلی پیش روی استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی-که شهرهای الکترونیک زاییده آنها هستند- عدم آگاهی مردم و همچنین مدیران از فواید این فناوریهاست. شکی نیست که اگر مزایای پیاده‌سازی شهر الکترونیک به خوبی برای شهروندان تشریح شود و همه شهروندان آشنایی نسبی با این مقوله پیدا کنند، دیگر این شهروندان هستند که خواهان تحقق هرچه زودتر شهر الکترونیک خواهند بود. همچنین از طرف دیگر اگر مدیران شهری با شهر الکترونیک و محاسن آن آشنا شوند، قطعاً با برنامه‌ریزی به سمت این مقوله حرکت کرده و در این راه به مشارکت با یکدیگر خواهند پرداخت. در کل می‌توان گفت در صورت تشریح و تبیین اثرات شهر الکترونیک بر کیفیت ارائه خدمات شهری، کار پیاده‌سازی و تحقق شهر الکترونیک تسهیل خواهد شد.
پیشینه تحقیق
در سالیان اخیر در ایران فعالیت‌های پراکنده و وسیعی در عرصه فناوری اطلاعات توسط دانشگاهها و مراکز گوناگون آموزشی و صنعتی صورت گرفته است. اولین اقدامات سازمان‌یافته و فراگیر در این زمینه، به ماه‌های آغازین سال 1381 معطوف می‌شود که طی آن طرح توسعه کاربری فن‌آوری اطلاعات (تکفا) در کشور تدوین و تصویب شد.
در اردیبهشت ماه سال 1380 از سوی دانشگاه علم و صنعت ایران و سازمان منطقه آزاد کیش همایشی با عنوان "همایش شهرهای الکترونیکی و اینترنتی جهان" برگزار شد که این اقدام سرفصل جدیدی در مسیر توسعه فناوری اطلاعات در کشور بود. در این همایش که با حضور جمعی از متخصصین داخلی و خارجی و برخی از مسئولین کشوری برگزار شد، بسیاری از مفاهیم و ابعاد فناوری اطلاعات همچون تجارت الکترونیک، دولت الکترونیک، آموزش الکترونیک، بانکداری الکترونیک، کارت‌های اعتباری و اینترنت و کاربردهای گوناگون آن، برای نخستین بار به صورت جدی در کشور مطرح شد. این همایش از نظر اطلاع‌رسانی و آگاهسازی عمومی در مورد فناوری اطلاعات نقش بسیار موثری را برعهده داشت. همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی جهان را می‌توان نخستین اقدام برای راه‌اندازی شهرالکترونیک در ایران به شمار آورد.
با ادامه یافتن برگزاری سمینارها و همایش‌های مشابه در سطح کشور، ضرورت سازماندهی و سیاست‌گذاری فناوری اطلاعات در دراز مدت مشخص شد و موجب تدوین و تصویب طرح تکفا گردید. این طرح که با هدف همجهت نمودن فعالیت‌های اجرایی در کشور در زمینه فناوری اطلاعات تدوین شده است، در تاریخ 9 تیر ماه سال 1381 به تصویب هیأت وزیران رسید و جهت اجرا به سازمان‌های ذیربط از جمله شورای عالی اطلاع رسانی ابلاغ گردید. ]تکفا، 1381[
در تاریخ 15 تیرماه سال 1381 شورای عالی اداری کشور به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، طرح تحقق دولت الکترونیک را تصویب نمود. این طرح که اتوماسیون الزامی فعالیت‌های عمومی و اختصاصی دستگاه‌های دولتی را در برداشت برای اجرا به تمامی سازمان‌های دولتی ذیربط ارجاع گردید. ]طرح تحقق دولت الکترونیکی، 1381[
در ماه‌های پایانی سال 1381 خلاصه طرحی تحت عنوان "سند راهبری توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ملی" از سوی وزارت پست و تلگراف و تلفن منتشر گردید که در آن، چشم‌انداز، راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ملی تبیین شده است. ]سند راهبری توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ملی، 1381[
به دنبال برگزاری همایشها و سمینارهای مرتبط در این زمینه, موضوع شهرهای الکترونیک به مرور جای خود را باز کرد به طوری که در سال 1382, سند راهبردی شهر الکترونیک مشهد با محوریت شهرداری مشهد, توسط پژوهشکده الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران تدوین گردید. این روند تا به امروز ادامه یافته به طوری که امروز دامنه شهر الکترونیک به شهرهای بم, رامسر و کرمان نیز کشیده شده است. ] سند راهبردی شهر الکترونیک مشهد، 1382[
در مقابل تجاربی که در داخل کشور در زمینه شهر الکترونیک وجود دارد، می‌توان تجارب موفق فراوانی را در شهرهای سایر کشورهای دنیا مشاهده نمود. در این میان سابقه شهر الکترونیک بوستون به اختصار بررسی می‌گردد. وب سایت شهر “بوستون[1]” ماموریت آشکار "انتقال محتوای خوب به شهروندان" را عهده دار میباشد و در این زمینه نیز تا حد زیادی موفق بوده است. شهروندان شهر “بوستون” می‌توانند به دامنه وسیعی از اطلاعات از رویه‌های کاری و مرور گزارشات بازرسی از رستوران‌ها گرفته تا اطلاعات گردشگری و وظایف شهروندان در قبال شهر دسترسی داشته باشند.
اولین صفحه سایت این شهر کاربران مختلف را به قسمت‌های مختلف سایت برمبنای اینکه از شهروندان شهر هستند, تاجرند یا توریست، هدایت می‌کند. هر نوع کاربر می‌تواند به دامنه وسیعی از اطلاعات مرتبط با نیازهایش دسترسی پیدا کند. برای مثال گردشگران می‌توانند راجع به اطلاعات تاریخی شهر, محل و ساعات کاری مکانهای توریستی اطلاعات بدست آورند و حتی بهترین مکان‌ها را برای فیلم‌برداری پیدا کنند. یکی از محبوب‌ترین گزینههای در دسترس شهروندان "دادگاه غذایی شهردار" میباشد, که حاوی گزارشات و بازرسی‌های اخیر از تمام رستوران‌ها در سطح “بوستون”, همچنین توضیحاتی راجع به تخلفات آنها و امتیاز نهایی تعلق گرفته به هریک میباشد. همچنین در این سایت صفحه‌های وبی وجود دارد که شهروندان می‌توانند در آنها الزامات شهری خود مثل پرداخت قبوض, مالیات‌ها, جریمه وسایل نقلیه و غیره را انجام دهند. برای مثال جرائم وسایل نقلیه موتوری از طریق سیستم کارت اعتباری وجود دارد، کاری که قبلا می‌بایست از طریق پست یا توسط خود شخص انجام می‌شد.
همچنین برای تجار هم دامنه وسیعی از خدمات وجود دارد. کاربران این بخش می‌توانند به فرمهای مزایده و مناقصه و سایر فرمهای تجاری دسترسی داشته و معاملات خود را انجام دهند. در این سایت فرمهای
فرمت فایل : word ( قابل ویرایش ) میباشد.
