چکیده :
اطلاعاتی که از راه ارتباط چشمی کسب می کنیم حتی می تواند دروغگو یا راستگو بودن فرد را نیز برای ما مشخص کند (افراد دروغگو اغلب از ارتباط چشمی خودداری می کنند).
شواهد نشان می دهند که افرادی که به سمت چپ نگاه می کنند، منطقی تر هستند و در مقابل افرادی که به سمت راست می نگرند، تجسم فضایی و توان کلامی قوی تری دارند. به علاوه اگر با پرسش های مان موجب گیج شدن مخاطب شویم او به سمت راست و رو به پایین نگاه می کند؛ در حالی که اگر از او بخواهیم مسأله ای حل کند، او به سمت بالا و چپ نگاه می کند.
ما، در حالت شرم، دستپاچگی، غم و اندوه معمولاً به طور عمده از ارتباط چشمی پرهیز می کنیم. وقتی که اشخاص هیجان زده هستند چشم هایشان حرکت تند و با دقت کم تری دارد. وقتی که می ترسیم، ماتمان می برد. چرا که چشم هایمان به طور غریزی می خواهد کوچکترین حرکات را زیر نظر بگیرند تا آسیبی بر ما وارد نشوند.
وقتی که اشخاص عصبانی هستند، چشم هایشان ریز می شود و اغلب خیلی کوچکتر از حالت عادی می گردد. غمگینی به وسیله ی نگاه رو به پایین مشخص می شود و این طور به نظر می رسد که اتفاقی رخ داده است.
دو محقق آمریکایی به نام های «پل اکمن» و«والاس فریزن» دریافته اند که به طور کلی 6 حالت چهره وجود دارد که احساساتی چون خوشحالی، ناراحتی، تنفر، عصبانیت، وحشت زدگی و علاقه مندی را نشان می دهند.
1- خنده و لبخند
خنده، اگرچه انواع گوناگون دارد ولی می توان آن را به این ترتیب دسته بندی کرد :
خنده های جزئی، خنده های معمولی و خنده های کلی و بدون احساسی خاص.
در لبخند، دهان معمولاً بسته است، اما در خنده دندان ها نمایان می شوند.
خنده های کلی و بی احساس با نمایش دندان ها، معمولاً پوزخند خوانده می شوند و پوزخند ها را می توان به دو نوع بسته (دندان ها چسبیده به هم) و باز (دندان ها جدا از هم) طبقه بندی شوند.
خنده ها معمولاً در هنگام احوالپرسی مورد استفاده قرار می گیرند و درجات مختلفی از خوشی و شادی را نشان می دهند. البته در بعضی موارد می توانند نشانگر تجاوز، طعنه و دیگر احساسات منفی نیز باشند.
2- غمگینی
غمگینی، حالت چهره ای خاص ندارد. غمگینی، یأس و ناامیدی و افسردگی با فقدان حالت خاصی در چهره و همچنین با پایین آوردن گوشه های لب، به پایین نگاه کردن و در کل خم کردن ترکیب چهره نمایان می شوند. غمگینی شدید با گریه، لرزش لب ها و کوشش بر پنهان کردن صورت از دید دیگران همراه است.
3- تنفر و اهانت
تنفر واهانت با باریک کردن چشم ها و شکلک دهان مشخص می شوند. با افزایش این احساسات، بینی چین می خورد و سر برای اجتناب از نگاه کردن به محرک به سمتی دیگر می چرخد.
4- خشم
خشم با نگاه محکم و ثابت به منبع رنجش، اخم یا تش رویی و به هم فشردن دندان ها مشخص می شود. عده ای از افراد در هنگام خشم رنگ شان می پرد، اما گروهی دیگر در خشم شدید قرمز- وحتی مایل به ارغوانی- می شوند. در هنگام هجوم خشم کل بدن به هیجان درخواهد آمد.
5- ترس
ترس با چشم های کاملاً باز،با دهان باز و یا لرزش در صورت، که در زمان عادی وجود ندارد، مشخص می شود. هم چنین ممکن است با نشانه هایی از تعرق و رنگ پرید گی همراه باشد.
6- علاقه
علاقه اغلب حاکی از چیزی است که «کوک سر» نامیده می شود. یعنی نگه داشتن سر به سمتی که موضوع مورد علاقه وجود دارد. علاقه به خصوص در میان کودکان با چشم هایی که از حد معمول بازتر شده اند و دهان باز تشخیص داده می شود. وقتی که افراد به موضوعی با دقت گوش می دهند ممکن است که چانه شان توسط انگشتان شان نگاه داشته شود. (وینرایت، 1386: صص14 تا 35)
2-11-2 انواع نگاه
از دیرباز فکر خود را معطوف به چشم و اثر آن بر رفتار انسانی نموده ایم. ما همه از اصطلاحاتی مانند «چشم غره»، «نگاه زیرکانه»، «چشم های شیطنت آمیز»، «برق چشم ها»، استفاده کرده ایم. زمانی که از این اصطلاحات استفاده می کنیم، به طور غیرعمدی اشاره به اندازه مردمک های چشم شخص داریم.
1- خیره شدن : تنها زمانی که به شخص دیگری «چشم در چشم» نگاه کنید، می توانید یک شالوده واقعی برای ارتباطات بنا نمایید. هنگامی که نگاه شخصی بیش از دو سوم اوقات به چشمان شما دوخته شود، یکی از دو معنی زیر را می تواند داشته باشد؛ اول، در نظر او شما خیلی جالب و گیرا هستید، که در این مورد، نگاه همراه با مردمک های منبسط خواهد بود؛ دوم، نسبت به شما رفتاری خصومت آمیز دارد و شاید در حال ارائه یک چالش غیرکلامی باشد که در این صورت مردمک ها کوچک می شوند. مانند اغلب علائم غیرکلامی، مدت زمانی که یک شخص به دیگری خیره می شود بستگی به فرهنگ او دارد. بنابر این همیشه قبل از نتیجه گیری باید مقتضیات فرهنگی را در نظر بگیرید. به همان اندازه که مدت زمان خیره شدن مهم است، منطقه جغرافیایی صورت و بدن شخصی که شما به او خیره شده اید مهم است زیرا این نکته نیز بر پیامد یک مذاکره تأثیر می گذارد.
2- نگاه تجاری : هنگامی که مشغول بحث یا مذاکره ای تجاری یا کاری هستید تصور نمایید که یک مثلث روی پیشانی طرف مقابل است. با خیره شدن به این ناحیه یک جو جدی ایجاد می کنید و طرف متوجه می شود که منظور شما واقعاً کار و معامله است.
3- نگاه اجتماعی : هنگامی که نگاه به زیر سطح چشمان طرف بیافتد، یک جو اجتماعی به وجود می آید. در طول برخوردهای اجتماعی نیز چشمان شخصی که خیره می نگرد به یک ناحیه مثلثی روی صورت طرف مقابل نگاه می کند که این مثلث بین چشم ها و دهان می باشد.
4- نگاه صمیمی : این نگاه به طرف زیر چانه و سایر بخش های بدن شخص است. در برخوردهای نزدیک، ناحیه مثلثی بین چشم ها و سینه می باشد و برای نگاه های دور، از چشم ها تا محل اتصال دو سر ران ها است. زنان و مردان از این نگاه برای نشان دادن علاقه به یکدیگر استفاده می کنند و کسانی که علاقه مند باشند، متقابلاً همین نگاه را بر می گردانند.
5- نگاه یک بری : نگاه یک بری برای انتقال علاقه یا خصومت استفاده می شود. چنانچه در ترکیب با ابروهایی که اندکی بالا رفته یا یک لبخند باشد، نشانه علاقه است و اغلب به عنوان یک علامت جفت یابی به کار می رود. چنانچه با ابروهایی پایین افتاده یا ابروهایی چین دار یا گوشه های لب که به سمت پایین برگشته استفاده شود، نشانه شک و تردید یا خصومت یا یک رفتار انتقادآمیز است. خلاصه آن ناحیه از بدن شخصی که شما به آن خیره بنگرید می تواند تأثیر قوی بر پیامد برخورد رو در روی شما داشته باشد.
6 - بستن چشم : بعضی از ناراحت کننده ترین افرادی که با آنان سروکار داریم، آن هایی هستند که در حین صحبت کردن، چشم خود را می بندند. این حرکت ناآگاهانه اتفاق می افتد و تلاشی برای باز داشتن شما از دیدنش، زیرا بی حوصله شده یا علاقه اش را از دست داده و یا اینکه احساس می کند از شما برتر است. اگر شخصی احساس برتری نسبت به شما بکند، علامت بستن چشم با «انداختن سر به سمت عقب» ترکیب می شود تا یک نگاه طولانی که معروف به «نگاه از روی بینی» است، به شما بیندازد. هنگامی که در طول یک مکالمه با بستن چشم روبرو می شوید، نشانه این است که روش مورد استفاده شما شاید باعث یک عکس العمل منفی شده و برای برقراری ارتباط مؤثر، نیاز به استفاده از یک روش جدید است.
کنترل کردن نگاه یک شخص : در این مرحله لازم است بدانیم که چگونه هنگام ارائه یک سخنرانی تصویری با استفاده از کتاب و نمودار و جدول، نگاه یک شخص را کنترل کنیم. تحقیقات نشان داده که اطلاعاتی که وارد مغز می شوند، 87 درصد از طریق چشم، 9 درصد از طریق گوش و 4 درصد از طریق سایر حواس بدن است. (پیز، 1384 : صص 112 تا 118)
نگاه اهمیتی محوری در رفتار اجتماعی دارد. نگاه تاحدی یک علامت غیرکلامی است، (بخصوص حالات چهره). با این همه، عمل و طرز نگاه هم علائمی دارای مفهوم اند و برای مثال مقدار علاقه به فرد دیگر را نشان می دهند و هم تا اندازه ای عمداً از آن ها برای علامت دهی استفاده می شود. بنابراین نگاه هم علامت است و هم کانال؛ علامت برای گیرنده و کانال برای خود شخصی که نگاه می کند.
نگاه مثل فاصله می تواند به طریق های نسبتاً صریح و ساده اندازه گیری شود، با این همه این «اندازه گیری» به قضاوت های انسانی وابستگی داشته و بنابراین در معرض خطا است. جنبه های متعددی برای نگاه مطرح اند که دارای علل و پیامدهای مختلفی می باشند.
7- نگاه متقابل : عبارت است از درصد زمانی که دو فرد در ناحیه صورت به هم نگاه می کنند. «تماس چشمی» به عنوان یک متغیر سودمند کنار گذاشته شده، زیرا ثبت آن با تجهیزات فعلی عملاً غیر ممکن بوده است. نگاه ضمن صحبت کردن (LT) و نگاه در ضمن گوش دادن (LL) : این ها را می توان به طور جداگانه اندازه گیری کرد؛ نسبت بین LL /LT منعکس کننده ی جایگاه یا منزلت فرد است. طول میانگین دوره های نگاه متقابل را می توان ثبت نمود. این نگاه ها به طور معمول تقریباً یک ثانیه طول می کشند.
8 - نگاه های اجمالی : نگاه شامل نگاه هایی اجمالی است که به طور عادی دو سه ثانیه طول می کشند. طول میانگین دوره های نگاه اجمالی جنبه ی دیگری از نگاه است. نوع خاصی از نگاه اجمالی «فلاش چشمی» است که برای تاکید بکار می رود. می توان موارد «پلک زدن» را شمرد. این میزان، برای نمونه، در مواقع اضطراب و یا تمرکز دستخوش تغییر می گردد.
9- دزدیدن نگاه : دزدیدن نگاه علامتی از باج دهی یا تسلیم است و نگاه کردن یک علامت تهدید کننده.
تعداد صفحات : 344 صفحه
فرمت فایل : word ( قابل ویرایش ) میباشد.
توجه : این فایل با بهترین کیفیت قابل پرینت میباشد.
